Οι άγιοι είναι οι φάροι της πνευματικής μας ζωής που προβάλλουν στον πιστό άνθρωπο πώς θα πλεύσει μέσα στη θάλασσα του «κόσμου», ώστε να αποφύγει τα πνευματικά ναυάγια που καραδοκούν μέσα στους πειρασμούς και τις δοκιμασίες της ζωή και να οδηγηθεί στο λιμάνι της Βασιλείας των Ουρανών.
Ο Άγιος Παντελεήμων που εορτάσαμε ήταν άνθρωπος που έζησε σε έναν κόσμο ειδωλολατρικό και η προοπτική του να γίνει γιατρός των ανακτόρων προϋπέθετε να είναι ειδωλολάτρης. Η κοινωνική και οικογενειακή παρότρυνση ήταν να μπορέσει να αξιοποιήσει κάθε χάρισμα που είχε, ώστε να ανελιχθεί κοινωνικά, όμως ο Άγιος συναντώντας την αλήθεια του Ευαγγελικού λόγου επέλεξε με όποιο κόστος να την υπερασπιστεί και να την κάνει βίωμά του . Αποφάσισε να γίνει Χριστιανός και να «καλλιεργήσει» το «χωράφι» της ψυχής του, όπως ο ίδιος ανέφερε στον Πατέρα του . Προτίμησε, όπως είπε, ένα καλύτερο παλάτι από εκείνο που του πρότειναν οι άρχοντες της εποχής. Αποφάσισε να αγωνισθεί για να μπει στο παλάτι της Βασιλείας των Ουρανών . Ο Άγιος Παντελεήμων στάθηκε μέσα στις φωνές του κόσμου σταθερός αθλητής της πίστεως. Έφτασε στο σημείο να προσφέρει δωρεάν την ιατρική του γνώση εκπληρώνοντας στο έπακρο την ρύση του Αποστόλου Παύλου «Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, και ούτως αναπληρώσατε τον νόμον του Χριστού» (Γαλ. ς΄ 2). Πλημμυρίζοντας από την αληθινή και ανυπόκριτη αγάπη, αποφάσισε να αγκαλιάζει τους πονεμένους, να ξεκουράζει τους εξασθενημένους, να ελεεί με κάθε τρόπο, κάθε άνθρωπο, ακούγοντας τα λόγια του Χριστού «Έλεον θέλω και ου θυσίαν» (Ματθ. θ 13) Διέθεσε ολόκληρη την περιουσία του σε έργα φιλανθρωπίας περιφρονώντας κάθε υλικό αγαθό. Ξόδευε τον πλούτο του στις ανάγκες των πιστών και πλούτιζε κάθε μέρα στην Βασιλεία των Ουρανών « Δώσε ψωμί και πάρε παράδεισο. Δώσε μικρά και πάρε μεγάλα. Δώσε θνητά και πάρε αθάνατα. Λύτρο της ψυχής είναι η ελεημοσύνη» (Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομο).
Τέλος, ο Άγιος οδηγήθηκε στο μαρτύριο και μέχρι να παραδώσει την ψυχή του, η πίστη του προσείλκυε την Χάρη του Θεού και υπέμενε με θαυμαστό τρόπο κάθε φρικτό βασανιστήριο. Διαβάζοντας κανείς το βίο του, θαυμάζει πώς η πίστη του φαίνεται να κατανίκησε κάθε δοκιμασία και κάθε επίπονο βασανισμό. Απορεί κανείς για την σκληρότητα των βασανιστών του, σκληρότητα στην καρδιά, που, ενώ έβλεπαν γεγονότα θαυμαστά, έμεναν ακλόνητοι και αμετανόητοι « καὶ εἶπε· πορεύθητι καὶ εἰπέ τῷ λαῷ τούτῳ· ἀκοῇἀκούσετε καὶ οὐ μὴ συνῆτε καὶ βλέποντες βλέψετε καὶ οὐ μὴἴδητε· ἐπαχύνθη γὰρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τούτου, καὶ τοῖς ὠσὶν αὐτῶν βαρέως ἤκουσαν καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἐκάμμυσαν μήποτε ἴδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς καὶ τοῖς ὠσὶν ἀκούσωσι καὶ τῇ καρδίᾳσυνῶσι, καὶἐπιστρέψωσι, καὶἰάσομαι αὐτούς»(Ησαΐας 6.9-10) .
Βλέποντας τον Άγιο και ψηλαφώντας την ζωή βλέπουμε έναν γνήσιο Χριστιανό. Διακρίνουμε την αγάπη του για το Χριστό που στην αρχή εκφράστηκε με την αγάπη προς τον πλησίον και στη συνέχεια με την θυσιαστική προσφορά στο βωμό της πίστεως της ίδιας του της ζωής . Η υπέρβαση της λογικής, η απόλυτη στόχευση στη πνευματική καλλιέργεια και τέλος η αμετακίνητη πίστη έκαναν τον Άγιο να γίνει μέτοχος των αιωνίων αγαθών . Έτσι ο Άγιος γίνετε για εμάς τους Χριστιανούς παράδειγμα θαυμαστό, καθώς μέσα στο σύντομο χριστιανικό του βίο κατόρθωσε να αποτυπώσει την πληρότητα του ευαγγελικού μηνύματος «...ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶἐν ὅλῃ τῇψυχῇ σου καὶἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου. Αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή. Δευτέρα δὲὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. Ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱπροφῆται κρέμανται» (Ματθ. κβ΄ 35-36). Ο Άγιος δεν βίωσε μια ζωή δίχως προβλήματα, όμως σε κάθε του πρόβλημα έβαζε μπροστά τον Χριστό. Η αντιμετώπιση της ζωής του είχε ως «κανόνα» την αγάπη προς τον Θεό και προς τον άνθρωπο και αυτά τα δύο ήταν η δύναμή του, για να επιμένει και να υπομένει.
Διαβάζοντας τον βίο του αγίου ή προσκυνώντας την εικόνα του, ίσως ξεχνάμε πως ήταν άνθρωπος, όπως εμείς, πως είχε πάθη και αδυναμίες, πειρασμούς και προκλήσεις, όμως αποφάσισε να δουλέψει πνευματικά, ώστε να τις υπερβεί. Ίσως να μην κατορθώνουμε ακόμα να φθάσουμε στο ύψος το πνευματικό του Αγίου. Μπορούμε όμως να δούμε και να βρούμε τρόπους, για να καλλιεργήσουμε το χωράφι της ψυχής μας. Μπορούμε να βάλουμε ως στόχο να γίνουμε άνθρωποι που θα υπερνικούμε μέρα με την μέρα τον εγωισμό μας, ώστε να φθάσουμε να ελεούμαι τους πάντες. Μπορούμε να εμπιστευτούμε τη ζωή μας στα χέρια του Χριστού, ώστε να βιώνουμε και στην χειρότερη δοκιμασία την ειρηνική παρουσία Του. π.ΓΣ